رازها و ریشه‌ها

دربارۀ کتاب

در تدوین این منتخب دوزبانه، ضمن بهره‌مندی از منتخبِ محمد عُضیمه از شعرهای أدونیس، دیوان الشعر العربیّ الجدید، گزینش شعرها گزینشی آزادانه از میان شعرهای کوتاه و بلند شاعر از دفترهای قدیم و جدیدِ شاعر بوده؛ همچنان‌ که خود در دیوان البیت الواحد فی الشعر العربی و دیگر منتخبات شعری رفتار کرده است. در این به‌گزینی‌ها لحظه‌های ناب شاعرانه و اندیشه‌های والای شاعر، بیش از هر چیزی پیش نظر بوده است.

در بخش نخست کوشیدم شعر او را در پرتو اندیشه‌های هایدگر واکاوم و این جمله معروف او را تبیین کنم: «من از آینده می‌آیم»؛ جمله‌ای که هم› کلید فهم بسیاری از اشعار او است و هم نشانه تأثیرپذیری او از شعر و فلسفه آلمان؛ زیرا هایدگر هولدرلین را شاعری می‌دانست که از آینده آمده است.

دربارۀ شاعر

علی احمد سعید اِسْبِر معروف به أدونیس، متولد ۱۹۳۰،‌ در کنار چندین شخصیت جریان‌ساز شعر کلاسیک و معاصر عرب: امرؤالقیس؛ ابوتمام؛ متنبی و السَیّاب، به تعبیر ادوارد سعید فقید، شاعر عظیم و یگانه‌ای است که به شهادت بیشتر منتقدان› پیش‌آهنگ جریان شعری است که در گذشته یا اکنون حریف و هماوردی نداشته و ندارد و پدیدۀ فرهنگی یگانه و شخصیتی استثنایی است که بیشتر مخاطبان جدی شعر و منتقدان جهان و به‌ویژه عرب‌زبان‌ها برای همیشه دِین‌دارش خواهند بود.

أدونیس نه‌تنها شاعر؛ بلکه به تعبیری، متفکری است که در شعر می‌اندیشد. از همین رو، او شاعری در اعماق است که رسیدن به ژرفای شعر و اندیشه‌اش، اگر محال نباشد، بسیار صعب است؛ زیرا متن‌پنهانِ اندیشه و شعرش به ژرفا و فراخی اقیانوس آرام است. آثار وی، به‌ویژه دفترهای شعرش، مجمع‌البحرین ادب اسلامی و ادب غربی است. تکثر و تعدد نام‌های متفکران و شاعران بزرگ دو جهان اسلام و غرب در آثار وی به حدی است که می‌توان از آن به «جشنواره بزرگ نام‌ها» یاد کرد.

دربارۀ مترجم

حبیب‌الله عباسی، استاد دانشگاه خوارزمی، مؤلف، مصحح و مترجم که در حوزه‌های نثرِ کهن فارسی، به‌ویژه نثر تاریخی و عرفانی، تصوف و ادبیات تطبیقی فعالیت می کند و در کارنامۀ خود مجموعه‌ای از آثارِ مختلف و بیش از هفتاد مقالۀ علمی ـ پژوهشی در مجلات معتبر داخلی و خارجی به زبان‌های فارسی و عربی دارد. تألیفات: عروض و قافیه؛ سماع قران و کشته‌‌‌های آن و سفرنامۀ باران؛ متنبی شاعری تقلیل‌ناپذیر و پدر پیامبران در قرآن (خوانشی دینی ـ تاریخی، فلسفی ـ ادبیِ داستان حضرت ابراهیم(ع)). تصحیحات: دیوان قاسم انوار؛ تاریخ جهانگشای جوینی. ترجمه‌ها: تصوف و سورئالیسم؛ ثابت و متحول (۴ جلد)؛ رویکردهای شعر معاصر عرب؛ هیرگلیف در قرآن کریم؛ متن قرآنی و آفاق نگارش؛ آب به‌تنهایی پاسخ تشنگی نیست؛ خیال حلاج؛ ساعت بغداد؛ نان روی پیشخوان دایی میلاد؛ آب بیگانگیِ بی‌بر و همین کتاب.