رساله‌ای در باب مدارا و بردباری(پیرو پرونده مرگِ ژان کالاس)

رساله‌ای در باب مدارا و بردباری با روایت داستان محکومیت ژان کالاس، بازرگان پروتستان که قربانی افراط‌گری مذهبی شده شروع می‌شود. ولتر با برافراشتن کارزاری به دفاع و حمایت از او برمی‌خیزد و به‌دنبال آن نویسنده با انتقاد و نقد دستگاه قضایی وقتِ فرانسه و نقص‌ها و سوء‌استفاده‌های فراوانی که در دادگاه‌ها وجود دارد. به افراطی‌گری مردم و قوانین و مقررات ضد پروتستانی اشاره می‌کند و بدین‌طریق به دفاع از اندیشة خود در باب مدارا و بردباری‌ای جهان‌شمول و روشنگری پیرامون این تفکر می‌پردازد. مبارزة ولتر برای آزادی در چهارچوب دوران عصر روشنگری(قرن ۱۷و۱۸ میلادی) شکل گرفته است. وُلتر با عبور از روایات تاریخی و تفاسیر متون دینی و تشکیک در برخی از آن‌ها، خواننده را دعوت به اندیشیدن، مدارا و بردباری مذهبی می‌نماید و جامعه را تشویق می‌کند که به‌ آزادی هر شهروند احترام بگذارد و به‌انتقادی شدید از افراطیون مسیحی، خصوصاً انجمن عیسوی‌ها(ژزوئیت) می‌پردازد و آن‌‌ها را از جمله سردمدارانِ اختلافات و مناقشه‌ها توصیف می‌نماید.